Częsty dylemat służb pracowniczych odpowiedzialnych za właściwe zakwalifikowanie pracownika do egzaminu kwalifikacyjnego dotyczy wyboru: „eksploatacyjne czy dozorowe ?”.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci określa m.in. rodzaje prac i stanowisk, przy których eksploatacji wymagane jest posiadanie świadectw kwalifikacyjnych.
Stanowiska pracy podzielono na dwie grupy:
- stanowisko EKSPLOATACJI,
- stanowisko DOZORU.
Stanowiska EKSPLOATACJI to takie, na których wykonuje się prace związane z montażem urządzeń, instalacji i sieci, a następnie ich obsługą w codziennym zaplanowanym procesie pacy. Prace eksploatacyjne to również utrzymanie właściwego stanu technicznego poprzez konserwację i remonty tych urządzeń oraz wykonywanie prac kontrolnych i pomiarowych. Takie osoby powinny posiadać kwalifikacje potwierdzone świadectwem kwalifikacyjnym tzw. eksploatacyjnym.
Stanowiska DOZORU to takie, na których zatrudnione są osoby kierujące i sprawujące nadzór nad czynnościami innych osób, które wykonują typowe prace eksploatacyjne. To również stanowiska pracowników technicznych sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. Takie osoby powinny posiadać kwalifikacje potwierdzone świadectwem kwalifikacyjnym tzw. dozorowym.
Należy pamiętać, że niektóre osoby sprawujące nadzór nad pracą innych, wykonują w ramach prac eksploatacyjnych typowe czynności jak na stanowiskach eksploatacji. W takim przypadku te osoby powinny posiadać kwalifikacje potwierdzone świadectwem kwalifikacyjnym zarówno dozorowym jak i eksploatacyjnym.
Rozporządzenie określa również rodzaje prac, przy wykonywaniu których niezbędne jest potwierdzenie kwalifikacji:
- obsługa – to wszystkie czynności wykonywane podczas codziennej pracy, mające wpływ na zmiany parametrów pracy obsługiwanych urządzeń, instalacji i sieci z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i wymagań ochrony środowiska,
- konserwacja – to wszystkie czynności związane z zabezpieczeniem i utrzymaniem należytego stanu technicznego urządzeń, instalacji i sieci,
- remonty – to wszystkie czynności związane z usuwaniem usterek i uszkodzeń urządzeń, instalacji i sieci w celu doprowadzenia ich do wymaganego stanu technicznego,
- montaż – to wszystkie czynności niezbędne podczas instalowania i przyłączania urządzeń, instalacji i sieci,
- prace kontrolno-pomiarowe – to wszystkie czynności niezbędne do dokonania oceny stanu technicznego, parametrów eksploatacyjnych, jakości regulacji i sprawności energetycznej urządzeń, instalacji i sieci.
Mając już wiedzę na temat podziału stanowisk i rodzaju prac, możemy prawidłowo wnioskować o sprawdzenie kwalifikacji. Określamy stanowisko pracy: eksploatacja lub dozór oraz rodzaje prac: obsługa, konserwacja, remonty, montaż, kontrolno-pomiarowe. Pracownik może wykonywać tylko jeden rodzaj prac, ale równie dobrze kilka lub wszystkie z nich. Np. operator może wykonywać prace obsługowe przy urządzeniu, natomiast pracownik utrzymania ruchu wykonuje prace konserwacyjne, remontowe, a po naprawie sprawdza działanie urządzenia (obsługa) i kontroluje parametry pracy oraz sprawność energetyczną (prace kontrolno-pomiarowe). W przypadku operatora potrzebne będzie sprawdzenie kwalifikacji na stanowisku eksploatacji, w zakresie obsługi. W przypadku pracownika utrzymania ruchu potrzebne będzie sprawdzenie kwalifikacji na stanowisku eksploatacji, w zakresie obsługi, konserwacji, remontów i kontrolno-pomiarowym. Prawidłowa analiza stanowiska pracy i rodzaje wykonywanych przez pracownika czynności pozwoli na właściwe dobranie zakresu sprawdzenia kwalifikacji.
PAMIĘTAJ! Wymóg posiadania uprawnień energetycznych wynika z art. 54 ust 1 ustawy Prawo energetyczne, z dnia 10 kwietnia 1997 r. – osoby, które w czasie swojej pracy wykonują czynności związane z obsługą urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych obowiązane są posiadać kwalifikacje odpowiednie do zakresu wykonywanych czynności potwierdzone świadectwem kwalifikacyjnym wydanym przez uprawnione komisje.